Gửi bình luận
Vượt qua nhiều vòng đánh giá khắt khe, quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc đã được ghi danh di sản văn hóa thế giới.
Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc mang giá trị nổi bật toàn cầu, được đánh giá theo các tiêu chí của UNESCO.
Theo tiêu chí 3, Liên minh chiến lược giữa Nhà nước, tôn giáo và người dân phát triển từ vùng núi Yên Tử tạo ra một truyền thống văn hóa độc đáo có ý nghĩa toàn cầu đã định hình sự tồn tại quốc gia, củng cố hòa bình và an ninh cho cả khu vực rộng lớn hơn.
Yên Tử là chiếc nôi ra đời của Thiền phái Trúc Lâm - một thiền phái Phật giáo độc đáo. Liên minh giữa thiền phái Trúc Lâm và các vị vua Trần đã tạo ra khối đại đoàn kết dân tộc, huy động các lực lượng và toàn bộ các nhóm dân tộc và tôn giáo - tín ngưỡng cho việc xây dựng một đất nước Đại Việt độc lập, có chủ quyền toàn vẹn, bảo vệ hòa bình và ngăn chặn chiến tranh lan xuống Đông Bắc Á và Nam Á trong các thế kỷ 13 - 14. Liên minh lịch sử giữa chính trị, tôn giáo, xã hội cùng với ảnh hưởng của nó vẫn tiếp tục phát huy cho tới ngày nay thông qua sự tiếp nối truyền thống thờ tự Phật giáo Trúc Lâm và di sản triều Trần tại vùng lõi Yên Tử, lan tỏa ra toàn bộ đất nước và nhiều nơi khác trên thế giới.
Về tiêu chí 6, hồ sơ di sản nêu rõ, Phật giáo Trúc Lâm thể hiện một minh chứng có ý nghĩa toàn cầu về cách thức một tôn giáo được hình thành từ nhiều tín ngưỡng khác nhau, bắt nguồn và phát triển từ gốc Yên Tử, có ảnh hưởng tới xã hội thế tục, góp phần củng cố quốc gia, bảo đảm cho hòa bình và hợp tác khu vực.
.jpg)
Tất cả các di tích thành phần đều là bộ phận của các di tích quốc gia đặc biệt, được bảo vệ nghiêm ngặt theo luật pháp quốc gia với ranh giới pháp lý được xác định rõ ràng và kế hoạch quản lý, bảo tồn. Mọi thay đổi đáng kể về giá trị văn hóa của các di tích này đều phải được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Mọi giá trị và thuộc tính nổi bật của văn hóa Phật giáo Trúc Lâm và triều Trần đều được chứa đựng, thể hiện một cách toàn diện trong khu di sản, bao gồm cả một hệ thống các di chỉ khảo cổ, kiến trúc và các yếu tố phi vật thể đang được bảo vệ, bảo tồn và tiếp tục được coi trọng và biểu hiện.
Mỗi bộ phận cấu thành đều được bao quanh bởi một vùng đệm có thể bảo vệ khu di sản khỏi các tác động bên ngoài. Quy hoạch tổng thể với các mục tiêu tăng cường bảo vệ, được áp dụng cho toàn bộ khu vực. Rừng tự nhiên chiếm một phần đáng kể, các nguồn tài nguyên thiên nhiên được sử dụng một cách bền vững. Không có yếu tố đáng kể nào tác động tiêu cực đến khu di sản hoặc vùng đệm.
Bằng chứng của tính xác thực thể hiện qua giá trị và thuộc tính thể hiện từ kết quả khai quật khảo cổ học, ghi chép trong các sử ký của Việt Nam, văn bản tôn giáo cổ, kinh Phật, văn bia, bản đồ và bia ký cổ... Tính xác thực rõ ràng của các di tích và kiến trúc công trình được xác nhận bởi tính nguyên gốc, vị trí, mục đích, chức năng và cách thức sử dụng không thay đổi về truyền thống văn hóa.
Hầu hết các địa điểm và công trình được xây cất đều nhằm mục đích thờ Phật, truyền giảng đạo pháp, luân lý và làm nơi ăn nghỉ của tăng ni. Một số công trình khác để thờ cúng và tưởng nhớ tổ tiên, thần linh, các vị vua, anh hùng dân tộc hoặc các sự kiện lịch sử. Ngày nay chúng vẫn đang được sử dụng vào những mục đích như vậy.
Vật liệu tự nhiên sẵn có tại chỗ được dùng để xây cất, bao gồm: đá cuội kết, sạn kết, cát kết, cuội sỏi và đất sét phong hóa, trong khi đá vôi và đất nung được sử dụng cho các họa tiết trang trí, với các biểu tượng Phật giáo. Khi tu bổ, phục dựng công trình, các cấu trúc, vật liệu và trang trí ban đầu thường được cố gắng sử dụng đến mức cao nhất. Một số công trình bị hư hại hoàn toàn đã được phục dựng, một số công trình khác chỉ được biết đến từ các cuộc khai quật khảo cổ học, tài liệu lịch sử, kinh văn, chuyện kể... Tuy nhiên, các công trình và kiến trúc khác đều vẫn ở vị trí ban đầu.
Các truyền thống thờ cúng và thực hành tôn giáo, trải qua hàng trăm năm và nhiều thế hệ vẫn được duy trì. Mục đích và ý nghĩa cốt lõi của các lễ hội cơ bản vẫn được giữ nguyên. Tinh thần và cảm xúc vẫn ngự trị vẹn nguyên trong trái tim và khối óc của người dân.
Tiến sĩ Phạm Văn Triệu, Viện Khảo cổ học Việt Nam cho biết, mặc dù quần thể di tích và danh thắng mang các giá trị nổi bật toàn cầu, tính xác thực và toàn vẹn nhưng yêu cầu về hồ sơ của UNESCO rất khó khăn và chặt chẽ. Việc kiểm tra tại chỗ về tính xác thực của ICOMOS (Hội đồng Di tích và di chỉ quốc tế, có vị trí tư vấn cho UNESCO) cực kỳ khắt khe… Tuy nhiên, hồ sơ di sản đã được xây dựng công phu, bài bản với chất lượng cao. “Với quyết tâm và nỗ lực của các cấp chính quyền, chuyên gia, đoàn công tác Việt Nam đã bảo vệ thành công hồ sơ, đưa quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc vào danh mục di sản văn hóa thế giới”, Tiến sĩ Phạm Văn Triệu nói.
LÊ HƯƠNG
