Giao xe cho con chưa có bằng lái - một phút chủ quan, cả đời ân hận

Văn phòng Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Phú Thọ vừa ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và lệnh tạm giam đối với Nguyễn Minh H., sinh ngày 21/11/2007, trú tại xã Sơn Đông (Phú Thọ) về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ. Đồng thời, ra quyết định bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Nguyễn Văn M., sinh năm 1979, là bố đẻ của H. về tội giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ.

Tối 9/7, H. mượn xe máy mới mua của bố và được đồng ý. Sau khi đi chơi về, H. chở Nguyễn Quang H. (cùng sinh năm 2007) đi tốc độ cao, không đội mũ bảo hiểm, đã va chạm khiến ông Trần Văn T. tử vong. Quang H. ngồi sau xe Minh H. ngã xuống đường thì bị một chiếc xe khác tông tử vong.

Trước đó, vào tháng 8/2024, tại xã Văn Hội, huyện Ninh Giang (Hải Dương cũ), nay là xã Hồng Châu (TP Hải Phòng) xảy ra một vụ tai nạn giao thông, do Quản Đức L. (sinh năm 2009), chưa đủ 16 tuổi, không có giấy phép lái xe, đi xe máy điện không đăng ký gây ra. Khi đang chở em họ đi chơi, L. va chạm với một xe máy khác khiến nạn nhân bị tổn thương cơ thể 90%, em họ bị thương tích 37%.

Chiếc xe này do mẹ của L. - bà Lê Thị L. giao cho con sử dụng để đi học và đi chơi. Sự việc không chỉ khiến hai nạn nhân bị thương nặng, mà còn đẩy người mẹ vào vòng lao lý. Ngày 6/8/2024, tòa án tuyên phạt bà L. 6 tháng tù giam theo điểm b khoản 2 điều 264 Bộ luật Hình sự 2015 về tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ.

Vụ việc này là một lời cảnh tỉnh mạnh mẽ cho nhiều bậc phụ huynh vẫn còn tâm lý “đường gần nhà”, “đi cho quen tay”, hoặc “chỉ là xe máy điện thì không sao”. Thực tế, dù là xe máy điện hay xe gắn máy, người điều khiển vẫn phải tuân thủ đầy đủ quy định của Luật Giao thông đường bộ. Việc giao phương tiện cho người chưa đủ tuổi, không có giấy phép lái xe đồng nghĩa với việc đặt bản thân và con em mình vào nguy cơ rủi ro pháp lý và tai nạn bất ngờ.

Khoản 1 điều 60 Luật Giao thông đường bộ 2008 quy định: Người đủ 16 tuổi trở lên mới được điều khiển xe gắn máy có dung tích xi lanh dưới 50 cm³; từ 18 tuổi trở lên mới được điều khiển mô tô trên 50 cm³ và ô tô. Điều 264 Bộ luật Hình sự 2015 cũng quy định rõ trách nhiệm hình sự của người giao phương tiện cho người không đủ điều kiện điều khiển, nếu gây hậu quả nghiêm trọng.

Nhiều phụ huynh thường nghĩ rằng hậu quả cùng lắm là “mất tiền sửa xe” hoặc “xin lỗi là xong”. Nhưng thực tế, khi xảy ra tai nạn gây thương tích nghiêm trọng, hệ lụy kéo dài nhiều năm, thậm chí cả đời. Gia đình người gây tai nạn phải bồi thường viện phí, thu nhập bị mất, tổn thất tinh thần… và chính người giao xe, dù không trực tiếp điều khiển, vẫn chịu trách nhiệm hình sự.

Quan trọng hơn, nỗi day dứt, ám ảnh tâm lý sẽ đeo bám cả phụ huynh lẫn đứa trẻ.

Trong vụ việc ở Phú Thọ và Hải Dương (cũ) nêu trên, hậu quả là đặc biệt nghiêm trọng: 2 người tử vong; 1người bị thương tật tới 90%, một trẻ em bị thương tích 37%. Chính vì vậy, quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can, lệnh tạm giam đối với bố con anh M. và mức án 6 tháng tù đối với bà L. là lời nhắc nhở và thể hiện tính răn đe, sự nghiêm minh của pháp luật.

Theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, nhóm tuổi từ 15 - 18 chiếm tỷ lệ khá cao trong các vụ tai nạn giao thông liên quan đến mô tô, xe máy. Nhiều vụ tai nạn xảy ra từ chính thói quen buông lỏng quản lý của gia đình, để con tự ý lấy xe hoặc thậm chí trực tiếp đưa chìa khoá cho con.

Đáng nói, nhận thức của nhiều phụ huynh về quy định pháp luật và mức độ nguy hiểm của xe máy điện, xe gắn máy vẫn chưa đầy đủ. Họ thường xem đây là phương tiện “nhẹ nhàng, an toàn” trong khi thực tế, tốc độ của một số loại xe máy điện hiện nay có thể lên tới 50 - 60 km/giờ, đủ nguy cơ gây ra tai nạn nghiêm trọng.

Để hạn chế tình trạng này, gia đình tuyệt đối không giao phương tiện cho con khi chưa đủ điều kiện, dù chỉ là quãng đường ngắn; giải thích rõ cho con hiểu về hậu quả pháp lý và nguy hiểm thực tế.

Nhà trường cần đưa giáo dục pháp luật giao thông vào các buổi sinh hoạt ngoại khóa, mời cơ quan chức năng nói chuyện chuyên đề, trình chiếu các tình huống tai nạn thực tế để học sinh nhận thức được vấn đề, hậu quả...

Các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, xử phạt hành vi giao xe cho người không đủ điều kiện; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Mỗi người dân khi phát hiện hành vi giao xe cho trẻ chưa đủ tuổi cần nhắc nhở, góp ý thẳng thắn, coi đây là trách nhiệm chung bảo vệ an toàn giao thông.

Vụ án ở Phú Thọ và Hải Dương (cũ) không chỉ là câu chuyện của riêng một gia đình mà là hồi chuông cảnh báo cho toàn xã hội. Pháp luật đã quy định rõ ràng, chế tài đã nghiêm khắc, nhưng điều quan trọng nhất vẫn là ý thức và trách nhiệm của phụ huynh. Một phút chủ quan, một chiếc chìa khóa trao tay có thể đổi lại là bản án, nước mắt, và những năm tháng ân hận khôn nguôi.