Sống thấp thỏm trong vùng sạt lở

Sạt lở nghiêm trọng

Khảo sát dọc vùng trồng hoa màu chuyên canh Bàu Tròn ven sông Quảng Huế (xã Đại Lộc), trước mắt chúng tôi, đoạn bờ sông dài hơn 500m đã bị xâm thực nghiêm trọng. Vệt sạt lở dài ven sông này xuất hiện từ sau đợt mưa lớn kéo dài cùng với việc nhà máy thủy điện xả lũ hồi trung tuần tháng 6.

Theo ước tính của UBND xã Đại An, huyện Đại Lộc (cũ), đoạn sạt lở ven bờ sông Quảng Huế kéo dài hơn 500m, cuốn trôi 5.000m2 đất sản xuất của người dân cùng với nhiều diện tích cây trồng như dưa hấu, mè đen, bắp, ớt… sắp thu hoạch của nông dân cũng bị trôi sông.

Đứng nhìn đoạn sông Quảng Huế nuốt chửng đất và hoa màu, ông Phan Bá Bình (thôn Phú Phước, xã Đại Lộc) lắc đầu ái ngại. “E rằng mùa mưa lũ tới, bờ sông tiếp tục xâm thực vào nhiều diện tích đất sản xuất nữa. Nhưng đáng lo ngại hơn là sạt lở có khả năng đe dọa an toàn cho phần mố cầu Quảng Huế, đe dọa đến khu vực đuôi làng Phú Phước nếu không có phương án ứng phó kịp thời kè sông để giữ đất, bảo vệ làng, bảo vệ cầu Quảng Huế”, ông Bình nói.

Ông Huỳnh Hưng Quang, Phó Chủ tịch UBND xã Đại Lộc thông tin, do địa hình giáp sông Vu Gia và sông Thu Bồn, nên xã thường xuyên xảy ra ngập lụt vào mùa mưa. Do ảnh hưởng bão số 1 và mưa lớn trên địa bàn xã thời gian qua, cùng với tình trạng nước từ thủy điện Sông Côn 2 tràn về sông Vu Gia và sông Thu Bồn, gây ngập úng và sạt lở đất rất nghiêm trọng.

Nhiều vị trí sạt lở đất sản xuất, đáng kể là tình trạng sạt lở bờ sông tại khu vực dưới cầu Giao Thủy (thôn 4, xã Đại Hòa cũ) với chiều dài 120m, làm mất 0,5ha đất màu; sạt lở bờ sông dưới chân cầu Quảng Huế (xã Đại An cũ) với chiều dài 200m dọc bờ sông, làm mất 0,15ha đất sản xuất; sạt lở bờ sông Mỹ Thuận (xã Đại Nghĩa cũ) với chiều dài khoảng 500m, làm mất 0,25ha đất sản xuất…

Tương tự, tình trạng sạt lở bờ sông Côn, đoạn qua thôn Tân Hà và thôn Hà Tân (xã Thượng Đức) cũng ở mức báo động. Theo khảo sát của chúng tôi, đoạn bờ sông, vùng tâm điểm sạt lở kéo dài gần 2km, điểm sạt lở tiếp tục ăn sâu vào đất liền 4-5m qua đợt mưa lũ hồi tháng 6 khiến hàng chục hộ dân có nhà cửa sát sông bất an, lo lắng. Căn nhà của ông Phạm Văn Mận (50 tuổi) hiện cách sông chỉ tầm 5m.

Theo ông Mận, sạt lở không chỉ uy hiếp nhà dân mà còn làm hư hại hai nhịp của cây cầu Hà Tân (cũ) nối liền giữa 2 thôn Tân An và Hà Tân. Nhiều cây cổ thụ hàng chục năm tuổi và nhiều bờ tre đã trôi sông khiến người dân càng hoang mang, lo lắng.

Bà Trần Thị Tâm (trú thôn Tân An) lo lắng: “Lũ về ban đêm, dân không dọn kịp đồ đạc, tài sản, ai nấy chỉ lo sơ tán người. Nhiều nhà dân nằm trong vùng sạt lở, có nhà chỉ cách bờ tầm 4-5m đất nên ai nấy lo lắng, bất an”. Còn ông Nguyễn Phúc Thành (50 tuổi, trú thôn Tân An) nói thêm: “Mưa lũ về kinh hoàng lắm, ai nấy trở tay không kịp, thiệt hại rất nhiều. Bên cạnh do thời tiết cực đoan còn do thủy điện xả lũ.”

Ông Phạm Quân, Trưởng thôn Hà Tân cho biết, sạt lở không chỉ làm mất đất sản xuất mà còn gây hư hại công trình công cộng. Vừa rồi, hơn 50m tường rào của nhà văn hóa thôn bị đổ sập. Nhiều bờ tre bị cuốn trôi, dòng chảy giờ chỗ nông chỗ sâu, rất khó lường. Nếu không xử lý kịp thời, hậu quả sẽ còn lớn hơn.

Cần có giải pháp xử lý sớm

Trước tình trạng sạt lở diễn biến phức tạp, nghiêm trọng, các địa phương và nhân dân đã tăng cường các giải pháp ứng phó nhằm đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản và đất sản xuất ven sông.

Ông Huỳnh Hưng Quang chia sẻ, đối với các vị trí sạt lở, địa phương đã tổng hợp báo cáo UBND thành phố nhằm tổ chức cắm biển cảnh báo, giăng dây cảnh báo nguy hiểm và cấm người dân qua lại khu vực có nguy có sạt lở sông; vận động người dân tự khắc phục ảnh hưởng do sạt lở đất; rà soát, chủ động phương án ứng phó tại các khu vực có nguy cơ sạt lở.

Cùng với việc khẩn trương chỉ đạo khắc phục hậu quả tại chỗ do sạt lở, UBND xã Đại Lộc đề nghị lãnh đạo cấp trên tăng cường công tác chỉ đạo các hồ thủy điện trên địa bàn thành phố vận hành, cắt lũ cho vùng hạ du đảm bảo an toàn.

Đồng thời đề nghị thành phố hỗ trợ kinh phí giúp địa phương khắc phục thiệt hại một số cánh đồng đảm bảo thoát nước sau mưa bão. Đối với các khu vực sạt lở bờ sông Vu Gia, Thu Bồn đang diễn biến nghiêm trọng, thành phố sớm quan tâm bố trí vốn đầu tư xây dựng tuyến kè chống sạt lở bờ sông Vu Gia, Thu Bồn ở các vùng xung yếu, nhằm bảo vệ tính mạng, tài sản và đất sản xuất của nhân dân.

Đối với tình hình khắc phục sạt lở ven sông Côn, ông Phan Trung Phi, Chủ tịch UBND xã Thượng Đức cho biết, sau các đợt mưa lũ năm 2024 và năm 2025, khi tiếp nhận thông tin về sạt lở bờ sông Côn đoạn qua thôn Tân An, chính quyền xã Đại Lãnh (cũ) và xã Thượng Đức mới đã chỉ đạo bộ phận chuyên môn tiến hành kiểm tra thực tế tại địa điểm sạt lở.

Trước mắt, chính quyền địa phương đã bổ sung phương án di dời các hộ dân có nguy cơ ảnh hưởng tại khu vực sạt lở nói trên đến địa điểm an toàn khi có tình huống bão, lũ hoặc mưa lớn nhằm đảm bảo an toàn tính mạng của người dân. Xã tăng cường công tác cảnh báo, lắp đặt biển cảnh báo ở các vị trí sạt lở, lên phương án di dời người dân đến nơi an toàn khi có thông tin bão lũ.

Về lâu dài, ông Phi cho hay, UBND xã Thượng Đức sẽ khảo sát lại tình trạng sạt lở bờ sông Côn đoạn qua thôn Tân An, từ đó kiến nghị các ngành chức năng thành phố Đà Nẵng quan tâm sớm đầu tư kè chống sạt lở tại khu vực này nhằm bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản của người dân.

Cũng theo ông Phi, công việc gia cố, sửa chữa cầu Hà Tân (cũ) đang được địa phương chỉ đạo vận động nguồn lực xã hội hóa để hỗ trợ một phần kinh phí triển khai các phương án khắc phục tạm thời, gia cố đoạn bị hư hại để đảm bảo cho người dân đi lại và lắp biển cảnh báo để bà con chú ý, đảm bảo an toàn trong việc lưu thông qua lại.

Trước thực trạng sạt lở đất ở khu vực sông Quảng Huế và sông Côn, ông Trương Xuân Tý, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Đà Nẵng cho biết, khi còn tỉnh Quảng Nam (cũ), Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương khảo sát những khu vực sạt này để báo cáo UBND tỉnh Quảng Nam triển khai các biện pháp khắc phục, xử lý.

Nhưng do việc hợp nhất đơn vị hành chính, nên công việc bị gián đoạn. Trong cơn bão số 1 vừa qua, các vị trí sạt lở này diễn biến phức tạp, Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Đà Nẵng đã nắm tình hình, trước mắt yêu cầu chính quyền địa phương khắc phục kịp thời.

Trường hợp vượt tầm xử lý của địa phương thì đề xuất, báo cáo lên UBND thành phố để có biện pháp hỗ trợ khắc phục nhằm đảm bảo an toàn cho người dân cũng như hoạt động sản xuất.