Xã hội

Điểm sáng y tế số tại Đà Nẵng -
Bài 1: Bệnh án điện tử: Nền móng cho hệ sinh thái y tế số đồng bộ

TRÂM ANH - HỮU TRUNG - THANH HUYỀN • 03/08/2025 11:40

ĐNO - Chuyển đổi số y tế là nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ y tế. Trong đó, chuyển đổi từ bệnh án giấy sang hồ sơ sức khỏe điện tử là bước đi căn bản để xây dựng bệnh viện thông minh, đảm bảo theo dõi, quản lý dữ liệu xuyên suốt cho mỗi người dân.

Một buổi sáng tháng Bảy tại Bệnh viện Y học cổ truyền thành phố Đà Nẵng, ông Trần Kinh (SN 1943, ngụ phường Hòa Khánh) quét căn cước công dân tại kiosk tiếp đón để nhận mã số y tế (MSYT).

Trên màn hình trước phòng khám, tên ông hiển thị cùng số thứ tự, giúp theo dõi lượt khám dễ dàng. “Tôi không còn phải chen lấn xếp hàng hay mang theo sổ khám, kết quả cũ… lỉnh kỉnh như trước. Chỉ cần MSYT là đủ cho toàn bộ quá trình điều trị”, ông Kinh hài lòng nói.

Ở một góc khác, ông Ngô Tấn Liễu (SN 1955), bệnh nhân nội trú, đang sử dụng MSYT để tra cứu các chỉ định trong ngày. “Các thông tin hiển thị đầy đủ, cụ thể trên hệ thống khiến tôi yên tâm vì mọi thứ rõ ràng, minh bạch”, ông Liễu chia sẻ.

Không chỉ thuận tiện với người bệnh, bệnh án điện tử còn giúp đội ngũ bác sĩ làm việc hiệu quả hơn. Bác sĩ Lê Thị Thảo Quyên (Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Y học cổ truyền thành phố Đà Nẵng) cho biết, trước đây, bệnh nhân hay quên mang hồ sơ hoặc nhớ không chính xác tên thuốc.

“Giờ tôi chỉ cần vào hệ thống để truy cập toàn bộ thông tin y tế của bệnh nhân, từ tiền sử bệnh, đơn thuốc cũ đến các kết quả xét nghiệm đã thực hiện. Điều này rất hữu ích cho việc chẩn đoán và chỉ định điều trị chính xác”, bác sĩ Quyên tâm sự.

Chuyển đổi số đã giúp đội ngũ y, bác sĩ giảm đáng kể các thao tác thủ công, có thêm thời gian tập trung vào chuyên môn. Bác sĩ Phan Thị Hoàng Oanh (Khoa Cận lâm sàng, Bệnh viện Y học cổ truyền thành phố Đà Nẵng) chia sẻ: “Thông tin bệnh nhân đã có sẵn trên hệ thống, chúng tôi không cần nhập liệu thủ công. Kết quả được gửi tự động đến bác sĩ điều trị, không còn cảnh chờ đợi hay chuyển tay như trước”.

Số hóa cũng giúp bác sĩ cận lâm sàng và lâm sàng phối hợp nhịp nhàng hơn mà không cần gặp mặt trực tiếp. “Chỉ vài thao tác trên máy là có thể trao đổi chuyên môn, rút ngắn quy trình và tiết kiệm thời gian cho cả hai phía”, bác sĩ Oanh nói thêm.

Tại Khoa Nội tổng hợp (Bệnh viện Y học cổ truyền thành phố Đà Nẵng), thay vì bàn giấy chất đầy hồ sơ, tất cả điều dưỡng đều đang thao tác trên máy tính.

Trong khi đó, bác sĩ Phan Nguyên Huy, Trưởng khoa Nội Tổng hợp vừa thăm khám cho bệnh nhân, vừa ra y lệnh ngay trên iPad. “Tôi có thể xem kết quả cận lâm sàng, đơn thuốc cũ và tiền sử bệnh của bệnh nhân ngay tại giường điều trị. Tất cả đều được đồng bộ hóa, giúp giảm thời gian thao tác, nâng cao hiệu quả điều trị”, bác sĩ Huy chia sẻ.

Có thể thấy, không chỉ tiết kiệm chi phí in ấn và văn phòng phẩm, bệnh án điện tử còn giúp giảm thiểu rủi ro trong quản lý dữ liệu. Các chỉ định, y lệnh, diễn biến bệnh đều được lưu trữ tập trung lâu dài, có thể truy cập bất cứ lúc nào, không phụ thuộc vào trí nhớ bệnh nhân hay hồ sơ giấy dễ thất lạc.

Bệnh viện Y học cổ truyền thành phố Đà Nẵng - cơ sở y tế công lập thứ hai tại Đà Nẵng được Bộ Y tế công nhận triển khai thành công bệnh án điện tử - chuyển hẳn sang hình thức không giấy tờ kể từ ngày 1/4/2025.

Trưởng Phòng Kế hoạch tổng hợp - Công nghệ thông tin Trần Thị Hương Lài cho biết: “Chúng tôi xác định đây là thay đổi căn bản, không chỉ về quy trình kỹ thuật mà cả nhận thức và thói quen. Việc tổ chức triển khai mất gần 100 ngày đêm, từng bước số hoá, chuẩn hóa dữ liệu, chuẩn hóa thao tác, tập huấn nhân lực, hoàn thiện quy định, quy chế ... đến khi toàn bộ Bệnh viện vận hành được bằng hồ sơ điện tử thay vì hồ sơ giấy”.

Đến nay, toàn bộ quy trình khám chữa bệnh tại Bệnh viện Y học cổ truyền thành phố Đà Nẵng đã được số hóa: từ tiếp nhận bằng căn cước công dân, nhận diện khuôn mặt, lấy số tự động, đến khám bệnh, chỉ định xét nghiệm, kê đơn, ký số hồ sơ bệnh án, thanh toán không dùng tiền mặt...

Hệ thống PACS giúp trả kết quả chẩn đoán hình ảnh qua Zalo OA Bệnh viện hoặc ứng dụng di động mà không cần in phim như trước đây. Dữ liệu hồ sơ bệnh án được lưu trữ điện tử, thay thế hoàn toàn kho hồ sơ bệnh án giấy.

Là đơn vị đầu tiên tại Đà Nẵng được Bộ Y tế công nhận triển khai thành công bệnh án điện tử, Bệnh viện 199 (Bộ Công an) đã có sự chuẩn bị từ rất sớm.

Ngay từ năm 2016, bệnh viện đã bắt đầu ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong quản lý khám bệnh, dược, cận lâm sàng và tài chính kế toán.

Bên cạnh số hóa toàn bộ quy trình, đơn vị còn phát triển phần mềm nội bộ EDOC199 để xử lý công văn, giao việc, giám sát tiến độ theo thời gian thực, thay thế hoàn toàn quy trình hành chính thủ công.

Cùng với hệ thống quản lý tài chính HFS và nền tảng dữ liệu iTITAN, đây là ba trụ cột công nghệ chủ lực giúp bệnh viện vận hành theo mô hình thông minh.

Theo Phó Giám đốc phụ trách Bệnh viện 199 Trần Quang Pháp, ghi nhận nội bộ tại một số khoa, việc triển khai các giải pháp chuyển đổi số đã giúp bệnh viện rút ngắn thời gian chờ đợi của người bệnh trung bình từ 20–30%, giảm đáng kể sai sót thủ công trong quy trình chuyên môn và cải thiện đáng kể mức độ hài lòng trong tiếp đón, thanh toán và tra cứu kết quả.

Bên cạnh đó, bệnh viện còn thay đổi mô hình phục vụ sang kết hợp “tại viện - tại nhà”, thông qua phát triển dịch vụ bác sĩ gia đình và ứng dụng thiết bị y tế thông minh.

Các thiết bị này có khả năng đồng bộ dữ liệu trực tuyến về hệ thống bệnh viện, giúp bác sĩ theo dõi diễn biến sức khỏe của người bệnh mà không cần họ phải di chuyển đến cơ sở y tế. Song song, bệnh viện đã triển khai nền tảng telehealth - khám chữa bệnh từ xa trên nền tảng kết nối hình ảnh và hồ sơ điện tử.

Tại Bệnh viện 199, thách thức không chỉ đến từ hệ thống CNTT chưa đồng bộ, thiết bị đầu cuối chưa đạt chuẩn hay kho lưu trữ hạn chế, mà theo Phó Giám đốc phụ trách Trần Quang Pháp, vướng mắc lớn nhất lại đến từ con người và tư duy vận hành.

Việc chuyển đổi không đơn thuần là thay đổi công cụ mà là tái cấu trúc toàn bộ luồng công việc, phân quyền xử lý và cách phối hợp giữa các bộ phận. Đội ngũ CNTT với quân số hạn chế phải đảm đương cùng lúc nhiều vai trò: vừa xây dựng hệ thống, vừa hỗ trợ kỹ thuật, vừa huấn luyện công nghệ cho cán bộ y tế.

Thêm vào đó, bệnh viện cũng đẩy mạnh truyền thông cộng đồng, kết hợp tổ chức các buổi tư vấn sức khỏe gắn với hướng dẫn sử dụng dịch vụ số. Các nền tảng như Zalo OA, website bệnh viện cũng được thiết kế với ngôn ngữ đơn giản, dễ truy cập, có hình ảnh minh họa rõ ràng để phù hợp với người lớn tuổi và người không quen sử dụng thiết bị công nghệ.

Qua đó, người dân không chỉ được khám chữa bệnh, mà còn từng bước làm quen với các tiện ích số một cách tự nhiên, an toàn và tin tưởng hơn.

“Chuyển đổi số không thể “một sớm một chiều” mà cần sự kiên trì, phối hợp liên ngành, liên bộ phận và sự thích nghi từ chính người sử dụng, cả cán bộ y tế lẫn người bệnh. Với lộ trình triển khai rõ ràng, các nền tảng số tại Bệnh viện 199 đã vận hành ổn định. Tỷ lệ sử dụng dịch vụ số không ngừng tăng, tư duy công nghệ dần trở thành thói quen trong từng khâu chuyên môn, hành chính”, bác sĩ Trần Quang Pháp nhấn mạnh.

Trưởng Phòng Kế hoạch tổng hợp - Công nghệ thông tin (Bệnh viện Y học cổ truyền thành phố Đà Nẵng) Trần Thị Hương Lài cũng cho biết quá trình triển khai thực hiện bệnh án điện tử gặp không ít khó khăn như thiếu nhân lực CNTT có chuyên môn sâu, hệ thống mạng và phần mềm ban đầu có lúc bị gián đoạn.

Việc thay đổi nhận thức và thói quen của nhân viên y tế cần thời gian, chi phí đầu tư CNTT lớn trong khi chưa được cơ cấu vào giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh...

Mặt khác, chưa có các quy định cụ thể hướng dẫn chuyển đổi từ bệnh án giấy sang điện tử, khiến việc triển khai vừa làm vừa điều chỉnh hoàn thiện.

Việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử thay thế hoàn toàn hồ sơ bệnh án giấy đòi hỏi các yêu cầu về đảm bảo an toàn thông tin và bảo mật dữ liệu cá nhân - đây cũng là thách thức lớn đối với các cơ sở y tế.

Phó Giám đốc Bệnh viện C Đà Nẵng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: “Chuyển đổi số không chỉ là thay đổi công cụ mà là thay đổi phương thức làm việc. Do đó, song song với đầu tư thiết bị, bệnh viện đặc biệt chú trọng nâng cao năng lực số cho toàn bộ nhân viên y tế”.

“Chúng tôi tổ chức tập huấn hằng tuần, có khi đến 4-5 buổi, để nhân viên y tế thực hành thao tác trực tiếp ngay tại khoa. Những khoa làm tốt sẽ làm mẫu để nhân rộng”, Phó Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp Bệnh viện C Đà Nẵng Nguyễn Thị Anh Thư cho biết.

Từ các kết quả tích cực trên có thể khẳng định: bệnh án điện tử là hạt nhân trong hệ sinh thái y tế số đồng bộ. Khi dữ liệu sức khỏe của người dân được quản lý tập trung, xuyên suốt và bảo mật, các dịch vụ khám chữa bệnh đều trở nên hiệu quả hơn. Đây chính là nền tảng để ngành y tế từng bước chuyển từ mô hình chữa bệnh sang chăm sóc sức khỏe chủ động.